Τι ακριβώς είναι οι κοινωνικές δεξιότητες ;
Οι κοινωνικές δεξιότητες είναι οι ικανότητες
που χρησιμοποιούμε για να ασχολούμαστε
και να επικοινωνούμε με άλλους σε
καθημερινή βάση. Η ομιλία, οι χειρονομίες,
οι εκφράσεις του προσώπου και η γλώσσα
του σώματος είναι παραδείγματα λεκτικής
και μη λεκτικής επικοινωνίας. Όταν μιλάει
με άλλους, ένα άτομο έχει εξαιρετικές
κοινωνικές δεξιότητες εαν ξέρει πως να
συμπεριφέρεται σε κοινωνικές καταστάσεις
και να κατανοεί τόσο τους δηλωμένους
όσο και τους σιωπηρούς κανόνες.
Ποιά είναι τα οφέλη από την κατοχή καλών κοινωνικών δεξιοτήτων ;
Οι κοινωνικές δεξιότητες είναι απαραίτητες για τη δημιουργία και τη
διατήρηση θετικών αλληλεπιδράσεων με τους ανθρώπους. Πολλές από
αυτές τις ικανότητες είναι απαραίτητες για τη δημιουργία και τη διατήρηση
φιλιών. Επειδή οι κοινωνικές αλληλεπιδράσεις δεν πηγαίνουν πάντα όπως
έχει προγραμματιστεί, ένα άτομο πρέπει να μπορεί να χρησιμοποιεί
αποτελεσματικές τεχνικές. Όταν εμφανίζονται προκλήσεις στις
αλληλεπιδράσεις, όπως η επίλυση συγκρούσεων. Τα άτομα πρέπει
επίσης να έχουν << ενσυναίσθηση >> ( την ικανότητα να φαντάζονται τον
εαυτό τους στη θέση του άλλου και να αναγνωρίζουν τα συναισθήματά τους )
προκειμένου να ανταποκρίνονται στο πώς νιώθουν οι άλλοι με συμπονετικό
και κατανοητό τρόπο.
Ποιά είναι τα στοιχεία που απαιτούνται για την ανάπτυξη
κοινωνικών δεξιοτήτων ;
- Η συνεχής προσπάθεια, η εκτέλεση δραστηριοτήτων χωρίς περισπασμούς
και η ικανότητα διατήρησης αυτής της προσπάθειας για αρκετό καιρό για να
ολοκληρωθεί η εργασία είναι όλα παραδείγματα προσοχής και συγκέντρωσης.
- Η κατανόηση της γλώσσας αναφέρεται ως δεκτική ( κατανόηση ) γλώσσα.
- Η εκφραστική ( χρησιμοποιώντας ) γλώσσα είναι η χρήση της γλώσσας για
την επικοινωνία επιθυμιών, αναγκών, σκέψεων και ιδεών μέσω του λόγου,
του σημείου ή άλλων μέσων επικοινωνίας.
- Οι δεξιότητες παιχνιδιού ορίζονται ως η εθελοντική συμμετοχή σε
δραστηριότητες υποκινούμενες από τον εαυτό τους που γενικά συνδέονται
με ευχαρίστηση και απόλαυση και οι οποίες μπορεί να είναι ή όχι
προσανατολισμένες στο στόχο.
- Οι χειρονομίες, οι εκφράσεις του προσώπου, η μίμηση, η κοινή προσοχή
και η οπτική επαφή είναι παραδείγματα προ-γλωσσικών δεξιοτήτων που
χρησιμοποιούμε για να επικοινωνούμε χωρίς να χρησιμοποιούμε λέξεις.
- Η αυτορρύθμιση είναι η ικανότητα επίτευξης, διατήρησης και προσαρμογής
των συναισθημάτων, της συμπεριφοράς, της προσοχής και του επιπέδου
δραστηριότητας με κοινωνικά αποδεκτό τρόπο για μια εργασία ή ρύθμιση.
- Η εκτελεστική λειτουργία αναφέρεται σε υψηλότερης τάξης συλλογιστική
και ικανότητα επίλυσης προβλημάτων.
- Σχεδιασμός και αλληλουχία: Εκτέλεση μιας διαδικασίας ή δραστηριότητας
πολλαπλών σταδίων με συγκεκριμένη σειρά για να επιτευχθεί ένα
συγκεκριμένο αποτέλεσμα.
Πώς μπορείτε να εντοπίσετε εάν το παιδί έχει προβλήματα κοινωνικών
δεξιοτήτων ;
Εάν ένα παιδί αντιμετωπίζει προβλήματα με τις κοινωνικές του δεξιότητες
μπορεί να:
- Χρησιμοποιεί παροδική οπτική επαφή, δεν διατηρεί σταθερή οπτική επαφή.
- Δεν θα συνομιλούν με τον συνεργάτη επικοινωνίας τους εναλλάξ.
- Αποτυχία επικοινωνίας με ευγενικό τρόπο ( π.χ. λέγοντας ευχαριστώ,
παρακαλώ, γειά, αντίο )
- Διακόπτει συχνά τους άλλους.
- Κατά τη διάρκεια μιας συνομιλίας, δεν είναι σε θέση να διατηρήσει ένα θέμα
συζήτησης και να κάνει σχόλια.
- Δεν κάνουν τις σωστές ερωτήσεις.
- Στη συζήτηση, τείνουν να επαναλαμβάνουν πληροφορίες και να μιλούν για
θέματα που τους ενδιαφέρουν.
- Δεν ενδιαφέρονται για το τι έχει να πει ο άλλος.
- Η ταχύτητα, το άγχος, ο ρυθμός, ο τονισμός, το ύψος και ο τόνος της φωνής
είναι ασυνήθιστα.
- Εάν είναι μπερδεμένο ή το θέμα συζήτησης είναι ασαφές, δεν ζητούν
διευκρίνιση.
- Όταν τους ζητείται να προσαρμόσουν τη συμπεριφαρά τους, δυσκολεύνται
να ανταποκριθούν σωστά.
-Έχει την τάση για υπερβολική αποκάληψη προσωπικών πληροφοριών σε
άγνωστα άτομα.
- Αποτυγχάνει να διαβάσει τα συναισθήματα των άλλων με βάση τα λεκτικά
και μη λεκτικά σημάδια τους.
- Το να μην μπορεί να ανταποκριθεί αποτελεσματικά στο χλευασμό, την οργή,
την αποτυχία και την απογοήτευση.
- Δεν έχουν την ικανότητα να αλλάξουν ή να τροποποιούν τη γλώσσα τους ως
απάντηση στο περιβάλλον επικοινωνίας.
- Δεν είναι σε θέση να ταυτιστεί με την κατάσταση ενός άλλου και να
κατανοήσει τη συμπεριφορά και τα κίνητρά του.
- Έλληψη δημιουργικότητας.
Όταν ένα παιδί έχει δυσκολίες με τις κοινωνικές του δεξιότητες μπορεί
επίσης να αντιμετωπίσει:
- Προβλήματα στην προσοχή ή την εστίαση καθώς και στην κατανόηση
πληροφοριών από το περιβάλλον.
- Προβλήματα στην εκτελεστική λειτουργία στις δεξιότητες συλλογισμού
δηλαδή και την ικανότητα επίλυσης προβλημάτων.
Τι μπορείτε να κάνετε για τη βελτίωση των κοινωνικών δεξιωτήτων ;
- Βοηθήστε το παιδί σας να αναπτύξει κοινή προσοχή, στροφή, κοινά
ενδιαφέροντα, συνεργασία και αποδεκτό παιχνίδι παιχνιδιών παίζοντας
μαζί του.
- Να κατανοήσει και να εκφράσει τα δικά του συναισθήματα καθώς και
να αναγνωρίσει αυτά τα συναισθήματα στους άλλους.
- Να κατανοήσει και να αναγνωρίσει πώς νιώθουν οι άλλοι άνθρωποι
σε διάφορες καταστάσεις.
- Οι κοινωνικές ιστορίες είναι ιστορίες που προορίζονται να εκπαιδεύσουν
στα παιδιά συγκεκριμένες κοινωνικές δεξιότητες που μπορεί να τις
βρούν προκλητικές ή μπερδεμένες. Ο σκοπός της ιστορίας είναι να
αναπτύξει την κατανόηση του παιδιού εξηγώντας σε βάθος μια
συγκεκριμένη περίσταση και προτείνοντας μια κοινωνική απάντηση.
- Οι ομάδες κοινωνικών δεξιοτήτων που υπάρχουν αποκλειστικά με
σκοπό να μάθουν πως να συνδέονται με άλλους σε ένα κοινωνικό
περιβάλλον.
Οι δραστηριότητες που μπορούν να βοηθήσουν στην ανάπτυξη
κοινωνικών δεξιοτήτων:
- Φτιάξτε μια αφίσα με τους κανόνες που πρέπει να θυμάστε κατά την
έναρξη μιας συνομιλίας. Οπτική επαφή.
- Παιχνίδια ρόλων. Όταν το παιδί δεν γνωρίζει κανέναν π.χ. στην
παιδική χαρά ή σε πάρτι, δημιουργήστε μια λίστα με πιθανά
πράγματα που μπορείτε να πείτε για να συμμετάσχετε στη
διασκέδαση ( π.χ. << Μπορώ να παίξω κι εγώ ; >> )
- Συστηθείτε ( π.χ. ''Γειά, με λένε...'' )
- Διαπραγματευτείτε ευγενικά με τα υπόλοιπα παιδιά ( π.χ,<< Δεν το θέλω
αυτό. Θα μπορούσα να έχω...; >> )
- Επιτραπέζια παιχνίδια με τη σειρά, ενθαρρύνουν ένα παιδί να πει
ποιός είναι η σειρά του στο παιχνίδι. Παίζοντας επιτραπέζια παχνίδια με
το παιδί, βεβαιωθείτε ότι το παιδί δεν είναι πάντα ο << νικητής >>, ώστε
να είναι καλύτερα προετοιμασμένο να το αντιμετωπίσει.
Είναι κρίσιμο να παρέχεται θεραπευτική βοήθεια σε ένα παιδί με
προβλήματα κοινωνικών δεξιοτήτων προκειμένου να:
- Αλληλεπιδρά σωστά με τους άλλους κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού,
της συνομιλίας και των αλληλεπιδράσεων.
- Να δημιουργήσει φιλίες στο σχολείο και όταν συμμετέχει σε εξωσχολικές
δραστηριότητες ( π.χ. αθλητισμός )
- Να διατηρήσει τις φιλίες του.
- Να συμπεριφέρεται κατάλληλα όταν αλληλεπιδρά τόσο με οικεία όσο
και με άγνωστα άτομα.
- Να αποκτήσει κοινωνική συνείδηση και να κατακτήσει συγκεκριμένες
κοινωνικές δεξιότητες.
- Επειδή αυτές οι ικανότητες δεν εμφανίζονται φυσικά σε μερικά παιδιά,
απαιτούν σαφείς οδηγίες για το πώς να αλληλεπιδρούν και να
επικοινωνούν με τους άλλους.
Ένας λογοθεραπευτής θα δώσει τις κατάλληλες συμβουλές, εάν το
παιδί σας αντιμετωπίζει προβλήματα με τις κοινωνικές του δεξιότητες.
Γράφει η Μαρία Σπιθάκη
Κοινωνιολόγος
Παιδαγωγός
Συγγραφέας
Comments